Het kraanwater in Nederland is een van de beste ter wereld. Desondanks drinken we elk jaar 400 miljoen liter flessenwater. Flessenwater is duurder, komt uit dezelfde bronnen als kraanwater en hoeft aan minder kwaliteitsnormen te voldoen. Dus waarom kiezen we ervoor in plaats van het water dat uit de kraan komt? En hebben we gelijk om dat te doen?

Je hebt waarschijnlijk een Spa Blue besteld op een zonnig terras. Spa is synoniem geworden met water. Dit water, gewonnen in België, ten oosten van Luik en dicht bij de Duitse grens, wordt al sinds de oudheid gedronken. De oude Romeinen geloofden dat het water medicinale krachten had. Tegenwoordig produceert Spa Monopole 440 miljoen liter water per jaar.

Bronwater of mineraalwater?

Er zijn twee hoofdtypen flessenwater: mineraalwater en bronwater.

Beide worden gewonnen uit natuurlijke of ondergrondse bronnen. Bronwater stroomt naar de oppervlakte uit een ondergrondse bron. Mineraalwater komt uit ondergrondse bronnen die meestal geologisch beschermd zijn tegen vervuiling en besmetting. Mineraalwater, zoals Spa-water, moet bij de bron gebotteld worden, terwijl bronwater elders gebotteld kan worden.

Om als zodanig geëtiketteerd te worden, moet mineraalwater mineralen bevatten zoals ijzer, zout, calcium en magnesium. Volgens het Warenwetbesluit Verpakte Waters, mineraalwater moet ten minste 150 milligram mineralen per liter bevatten.

Zowel mineraal- als bronwater kan bij de bron worden behandeld om onzuiverheden of ongewenste elementen te verwijderen door filtratie, decanteren, zuurstofbehandeling of ozonbehandeling.

En kraanwater? Het is wellicht interessant om te weten dat in 60% van de gevallen, kraanwater uit dezelfde bron komt als bronwater. In dat opzicht is er niet veel verschil tussen kraanwater en die dure fles bronwater.

Kraanwater is 150 tot 500 keer goedkoper

Er is echter één duidelijk verschil: zowel bron- als mineraalwater zijn duurder. Op een terras kost een fles Spa Blue je minstens € 2. In de supermarkt kost een pak van zes flessen gemiddeld € 0,77 per liter. Haal je water uit de kraan, dan betaal je veel minder. Het drinkwaterbedrijf Vitens rekent € 0,70 (plus een vastrechtvergoeding) voor duizend liter water. Volgens het Nederlandse Voedingscentrum is kraanwater 150 tot 500 keer goedkoper dan flessenwater.

Ondanks het prijsverschil is het gebruik van flessenwater in Nederland toegenomen. Van 330 miljoen liter per jaar in 2011 tot bijna 500 miljoen liter in 2020. Dat is zo'n 24 liter flessenwater per persoon per jaar. In Europa heeft Italië de hoogste consumptie van flessenwater, met iets meer dan 188 liter per persoon per jaar. Misschien wijst dit op de hoge kwaliteit en goede smaak van Nederlands kraanwater. Volgens statistieken gebruiken we dagelijks ongeveer 134 liter kraanwater, maar slechts 1,3 liter daarvan wordt gebruikt voor koffie, thee en drinkwater. De gemiddelde kosten hiervoor zijn ongeveer €1 per dag.

Utrechts mineraalwater

Mineraalwater komt niet alleen uit België, het komt ook uit Nederland. Bar-le-Duc, een bekend merk flessenwater, wint zijn water uit een diepte van 140 meter op het landgoed Lage Weide in Utrecht. Het Franse flessenwatermerk Sourcy wint sinds 1988 mineraalwater uit de Utrechtse Heuvelrug, in Bunnik [ref: https://www.sourcy.nl/ons-verhaal-de-sourcy-bron]. Het drinkwaterbedrijf Vitens haalt zijn water uit beide bronnen [geen referentie gevonden voor deze info]. Je zou kunnen zeggen dat in Utrecht Sourcy- en Bar-le-Duc-mineraalwaters uit de kraan komen!

Water uit het buitenland

We importeren ook mineraalwater uit het buitenland. Albert Heijn verkoopt bijvoorbeeld Duits mineraalwater (interessant genoeg voor de helft van de prijs van het water uit Limburg). Kruidvat verkoopt water uit Hongkong.

In 2015 werden 1,9 miljoen liter mineraalwater geïmporteerd uit landen buiten de EU, terwijl 220 miljoen liter uit EU-landen werd geïmporteerd. Het verkrijgen van water uit andere landen heeft een milieueffect. Het water wordt via vrachtwagens en schepen vervoerd, wat CO2-uitstoot betekent.

De impact van flessenwater: 400 keer meer CO2-uitstoot

Het gebruik van plastic flessen is ook een oorzaak van bezorgdheid voor het milieu. In Europa wordt slechts 46% van het plastic gerecycled. De rest van deze flessen belandt op stortplaatsen of in ons milieu, bijvoorbeeld onze waterwegen en oceanen.

En glazen flessen? Ze verdienen niet hun groene halo. Een recente studie van de Universiteit van Southampton ontdekte dat glas schadelijker is voor het milieu omdat het gewonnen wordt uit zeldzame materialen en meer fossiele brandstoffen nodig heeft om geproduceerd en vervoerd te worden. Wat betreft het recyclen van glazen flessen, is dit een energie-intensief proces waarbij verschillende stappen betrokken zijn, zoals schoonmaken, sorteren, breken, smelten en hervormen.

Statistieken tonen aan dat de CO2-voetafdruk van een fles van 1,5 liter water tussen de 323-447 gram CO2 ligt. Ter vergelijking, reizen met de auto stoot ongeveer 192 gram CO2 per kilometer uit. Wat betreft uitstoot, is er een duidelijke winnaar. In een beoordeling van de impact van verschillende soorten drinkwater, ontdekte een studie gepubliceerd in het tijdschrift Nature dat flessenwater 300 keer de koolstofvoetafdruk van kraanwater heeft.

Microplastics in water

Maar dat is nog niet alles. Er zijn microplastics om rekening mee te houden. Een schokkende studie van de State University of New York vond dat 9 van de 10 flessen water besmet zijn met plastic deeltjes. Onderzoekers namen 259 flessen van 11 merken en negen verschillende landen, en vonden gemiddeld 325 microplastic deeltjes per liter. Ze vonden ook microplastic besmetting in water uit glazen flessen. Microplastics komen in het water doordat het in contact komt met de plastic fles, en deels door het bottelingsproces.

Wat betreft microplastics in kraanwater? Het zal je niet verbazen dat ze daar ook aanwezig zijn, maar in veel lagere concentraties. Een studie van OrbMedia vond dat 83% van het kraanwater wereldwijd microplastics bevat. In Europa was het gemiddelde 1,9 deeltjes per 500 ml water.

Microplastics en het lichaam

Welke effecten hebben microplastics op onze gezondheid? Dat blijft onduidelijk. Volgens onderzoek van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid wordt 90% van de microplastics door het lichaam uitgescheiden, maar de resterende 10% kan vast blijven zitten en zich ophopen in het lymfatische systeem.

Wetenschappers hebben nu sporen van plastic gevonden in orgaantweefsel, een teken dat microplastics zich in het lichaam ophopen. Hoewel er nog geen studies zijn gedaan om de impact hiervan te beoordelen, weten we dat sommige chemicaliën in plastic zeer giftig zijn voor de gezondheid. Bisfenol A, bijvoorbeeld, is gekoppeld aan hormonale problemen en kanker.

Waarom is kraanwater zuiverder dan flessenwater?

Dit fenomeen kan worden verklaard door de strikte wetgeving in Nederland, waar kraanwater aan zeer hoge normen moet voldoen. Drinkwaterbedrijven werken hard om het water dat ze verzamelen uit oppervlaktewater en grondwaterbronnen te zuiveren, om zich aan de limieten te houden die zijn vastgesteld voor 65 stoffen in het Drinkwaterbesluit. Maar flessenwater is niet gebonden aan dezelfde regels. Het Verpakte Waterbesluit stelt limieten voor slechts 15 stoffen (antimoon, arseen, barium, cadmium, chroom, koper, cyanide, fluoride, lood, mangaan, kwik, nikkel, nitraat, nitriet en selenium). Als gevolg hiervan bevat kraanwater doorgaans minder ongewenste stoffen dan flessenwater.

Zero water zuivert je kraanwater

Kraanwater bevat misschien minder verontreinigingen dan flessenwater, maar het is ook niet perfect. Als je zeker wilt zijn dat er geen ongewenste stoffen in je drinkwater zitten, moet je ze eruit filteren. ZeroWater-filters verwijderen lood, glyfosaat, PFAS (PFOS/PFOA), koper en meer. Geïnteresseerd? Neem een kijkje in onze webshop.