De 14 stappen van oppervlaktewaterbehandeling: hoe werkt het?
Voordat water uit de kraan komt, ondergaat het een complex zuiveringsproces. Dit is van vitaal belang, omdat waterbronnen steeds meer vervuild raken met schadelijke chemicaliën. Maar is dit voldoende? Volgens onderzoek zijn sommige toxische stoffen nog steeds aanwezig in ons kraanwater.
Watermaatschappijen in Nederland onttrekken jaarlijks ongeveer 12,5 miljoen kubieke meter water, waarvan 40% uit oppervlaktewater komt. Het water doorloopt verschillende stappen om ongewenste stoffen te verwijderen, en dit hangt af van waar het water wordt onttrokken en welke watermaatschappij betrokken is. In dit artikel bekijken we hoe Waternet en WRK (N.V. Watertransportmaatschappij Rijn-Kennemerland) het water zuiveren dat zij onttrekken. Beide bedrijven leveren huishoudens en bedrijven in en rondom Amsterdam, met een jaarlijkse levering van ongeveer 90 miljoen kubieke meter drinkwater.
WRK onttrekt en transporteert water voor Waternet. Ongeveer twee derde van dit water komt uit het Lekkanaal, bij Nieuwegein, dat deel uitmaakt van het Rijnrivierengebied. Waterkwaliteitsmeetstations zijn verspreid langs de Rijn tussen Zwitserland en Nieuwegein. Ze informeren Waternet wanneer de rivier is vervuild. Als de waterkwaliteit niet voldoet aan de wettelijke normen, wordt de onttrekking beperkt en wordt water uit diepere ondergrondse bronnen toegevoegd. In sommige gevallen wordt de onttrekking stopgezet totdat het probleem is opgelost.
Stap 2: Coagulatie
Na onttrekking wordt het water naar grote reservoirs geleid waar Waternet de grootste stukken vuil en afval verwijdert. Dit gebeurt via een proces dat coagulatie wordt genoemd. Coagulanten zoals ijzerchloride worden aan het water toegevoegd. Ze veroorzaken een chemische reactie die kleinere onzuiverheden samenklontert tot grotere stukken die naar de bodem zinken en gemakkelijker kunnen worden verwijderd. Dit moet gebeuren voordat het water door het Amsterdamse leidingnet kan stromen. Coagulatie verwijdert ongeveer 70% van organisch materiaal, evenals sommige bacteriën en virussen, maar verdere stappen zijn nodig voordat het water puur genoeg is om naar de kraan te worden gestuurd..
Stap 3: Zandfiltratie
Het water wordt vervolgens door filters met zes lagen grind en grof zand geleid, die meer onzuiverheden verwijderen. Bacteriën in de filters verwijderen stoffen zoals ammoniak. Deze filters worden gespoeld met water dat vervolgens weer terug naar het Lekkanaal wordt gestuurd. Het gefilterde water wordt opgeslagen in twee filtratiecontainers voordat het wordt getransporteerd naar het Provinciaal Waterleidingbedrijf Noord-Holland en de Amsterdamse duinen (de Waterleidingduinen), die ongeveer 66% van het Amsterdamse drinkwater leveren..
Stap 4: Transport
Het water wordt door WRK via 210 kilometer aan leidingen getransporteerd. Deze zijn gemaakt van beton en PE-plastic (polyethyleen).
Stap 5: Infiltratie
Het water arriveert bij twee grote opslagcontainers nabij de Amsterdamse Waterleidingduinen. Daar sijpelt het langzaam van vijf grote infiltratiegebieden door het zandbed naar de bodem van de duinen. Terwijl het water naar beneden zakt, filteren het zand en breken bacteriën, virussen en organische micropolluenten af.
Stap 6: Extractie
Wanneer het water de bodem van de duin bereikt, mengt het zich met sedimentair water. Dit deel van het systeem werkt op basis van zwaartekracht. Het water valt naar het laagste deel van de duin: de Oranjekom. Na ongeveer 90 dagen transporteren vier grote pompen het water van het Oranjekom-bekken naar de waterzuiveringsinstallaties in Leiduin.
Stap 7: Snelle zandfiltratie
Het water wordt daarna door snelle zandfilters geleid, gevuld met zes lagen grind en grof zand, waar eventuele resterende zwevende deeltjes in het water worden verwijderd.
Stap 8: Ozonatie
Na het passeren van zandfilters komt het water in grote ozoncontainers, waar ozonlucht door het water wordt gebubbeld. Ozon is een zeer reactieve oxidant die bacteriën, virussen en metalen vernietigt, evenals pesticiden. Ozon kan ook de smaak, kleur en geur van het water verbeteren.
Stap 9: Verzachting
Het water wordt vervolgens ontkalkt in verzachtingsreactoren gevuld met calciet. Er wordt natronloog toegevoegd, waardoor kalk (de stof die water 'hard' maakt) op het calciet neerslaat. Dit vermindert de hardheid van het water, waardoor het beter is voor onze huishoudelijke apparaten en voorkomt dat er kalkaanslag in leidingen ontstaat.
Stap 10: Koolstoffiltratie
Waternet verwijdert eventuele resterende onzuiverheden uit het water via een actief koolfiltratiesysteem. Actief kool (ook wel actieve kool genoemd) is koolstof die is verwerkt zodat het zeer kleine poriën heeft. Deze poriën vangen de bacteriën en deeltjes op, waardoor ze uit het water worden verwijderd.
Het regelmatig reinigen van de koolfilters voorkomt blokkades. Het water dat voor dit proces wordt gebruikt, wordt teruggestuurd naar Stap 1 van het zuiveringsproces. De leverancier van de kool filtert de kool regelmatig opnieuw (dit betekent dat de kool wordt verhit tot 900 graden Celsius - de temperatuur waarop koolstof geactiveerd wordt).
Stap 11: Spoelwaterbehandeling
Dit is een secundair proces en maakt geen deel uit van het drinkwaterzuiveringsproces. Spoelwater is het water dat is gebruikt om snelle zandfilters en koolfilters te reinigen. Waternet maakt dit spoelwater geschikt voor hergebruik in het zuiveringsproces door het door coagulatie (toevoegen van ijzerchloride om grotere onzuiverheden te verwijderen) te laten gaan.
Stap 12: Langzame zandfiltratie
De laatste stap in de waterbehandeling is langzame zandfiltratie, waarbij het water door fijn zand beweegt. Dit filter verwijdert alle deeltjes die door de koolfilters zijn achtergebleven en vangt ook bacteriën en ziekteverwekkers op.
Stap 13: Opslag
Het water is nu klaar om uit de kraan te stromen. Waternet slaat het op in twee zuiverwaterreservoirs die samen 13.000 kubieke meter water kunnen bevatten.
Stap 14: Transport en distributie
De Leiduin-locatie van Waternet produceert gemiddeld 180.000 kubieke meter water per dag. Dit kan oplopen tot 240.000 kubieke meter op een hete zomerdag. Ongeveer 70% van dit water stroomt via waterleidingen naar Amsterdam, waar het wordt verdeeld naar andere reservoirs of direct naar huishoudens. De resterende 30% gaat naar de gemeente Heemstede en de watermaatschappijen PWN en Dunea.
Verontreinigingen in ons water
Ondanks dit uitgebreide zuiveringsproces worden er nog steeds verontreinigingen aangetroffen in ons kraanwater. Deze stoffen - zoals microplastics, glyfosaat, lood en PFAS - komen in drinkwaterbronnen terecht door vervuiling. En veel van deze stoffen zijn gelinkt aan gezondheidsproblemen..
Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) publiceerde onlangs een verontrustend rapport over de staat van onze drinkwaterbronnen. Het vond dat er toxische stoffen aanwezig waren in 135 van de 216 water onttrekkingspunten..
Vewin, de nationale vereniging van waterbedrijven in Nederland, stuurde een brief naar staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) waarin werd opgeroepen Nederland te ondersteunen in het indienen van een motie voor de oprichting van een intergouvernementele panel over chemicaliën, afval en vervuiling, met het oog op een wereldwijde ban op chemicaliën zoals PFAS. Voor jaren pleit Vewin al voor een verbod of vergaande beperking op het gebruik van persistente verontreinigende stoffen en stoffen die drinkwaterbronnen vervuilen en de menselijke en milieugezondheid bedreigen.
ZeroWater - De laatste stap in jouw waterzuiveringsproces
Wil je er zeker van zijn dat er geen verontreinigingen in je drinkwater zitten? ZeroWater is het enige filter dat glyfosaat uit kraanwater verwijdert. Het verwijdert ook kalkaanslag, lood, koper, PFAS (PFOS/PFOA), microplastics en meer. Geïnteresseerd? Bekijk onze webshop.